Melken voor Morgen, de studiedag die vakblad Geitenhouderij vorige week organiseerde bij de Mekkerhof in Holten, was voorzien van interessante verhalen.

Bas Rodenburg, gedragsbioloog aan de Universiteit Utrecht, deelde zijn visie op een dierwaardige geitenhouderij. Volgens hem moeten toekomstige stalsystemen meer rekening houden met de gedragsbehoeften van geiten. Dit kan bijvoorbeeld door te zorgen voor klimmogelijkheden en mogelijkheden voor natuurlijk gedrag zoals sociale interacties.

Klauwgezondheid

Margit Groeneveld, Europees specialist gezondheidszorg kleine herkauwers, was betrokken bij verschillende onderzoeken naar de klauwen van geiten. Kreupelheid komt gemiddeld bij 20 procent van de geiten op een Nederlands geitenbedrijf voor, maar dit percentage varieert sterk tussen bedrijven. De meest gevonden afwijking is overgroei.

Transitiemelk

Karianne Peterson van GD presenteerde onderzoek dat aantoont dat het bijmengen van biest aan de melk gedurende de eerste levensweken de groei en gezondheid van jonge lammeren kan verbeteren. Het gebruik van biest als therapie, bijvoorbeeld bij diarree, is ook iets om over na te denken bij lammeren, vindt Peterson. Bij kalveren lijkt dit het herstel te kunnen versnellen en de groei te ondersteunen.

Droogstand

Dierenarts en veterinair epidemioloog bij de Universiteit Utrecht Gerrit Koop onderzocht de impact van droogstand op het moment dat de melkproductie beneden 1,5 liter per dag kwam. Dit werd vergeleken met geiten die minder dan 1,5 liter gaven maar werden doorgemolken. Door de droogstand lag de melkproductie in de eerste weken na het lammeren gemiddeld 0,3 kg per dag hoger. Ook verbeterde de kwaliteit van de biest en produceerden de geiten meer biest.

Over de Mekkerhof

Melken voor Morgen vond plaats bij geitenbedrijf en innovatiecentrum de Mekkerhof. Erik Reefhuis, eigenaar van de Mekkerhof, vertelde dat er plaats is voor 1.050 melkgeiten, en dat het doel is om niet alleen een rendabel geitenbedrijf te runnen, maar ook om wetenschappelijke en praktische kennis te vergaren en daarmee bij te dragen aan de ontwikkeling van de sector. Deelnemers aan Melken voor Morgen kregen een rondleiding over het bedrijf.

De vierde editie van Melken voor Morgen Geitenhouderij vond op 5 oktober plaats bij Maatschap Papen-Olbach in het Gelderse Vragender. Vier sprekers namen de bezoekers mee in de wereld van dierenwelzijn, duurzaamheid en energie en de Blije Geit stalvloer.

Tijdens de rondleiding was de nieuwe stalvloer van Papen-Olbach opnieuw onderwerp van gesprek en presenteerde Sieplo een voerrobot die ook gras voor het hek kan brengen. Geert Golstein van Golstein Mestsystemen introduceerde de ComTrom aan alle aanwezigen. De ComTrom composteert geitenmest om het vervolgens te hygiëniseren en te drogen in één trommel.

Op 5 oktober 2023 vindt de vierde editie van Melken voor Morgen Geitenhouderij plaats bij melkgeitenhouderij Papen-Olbach in Vragender, Gelderland. De stal waar het evenement plaatsvindt is bijzonder, omdat geiten op verschillende leefniveaus lopen. Dit wordt gecreëerd door plateaus die als een soort berg in de stal zijn geplaatst. De nieuwe vloer is gericht op het verminderen van ammoniak in de geitenstal, terwijl een hoog niveau van dierenwelzijn behouden blijft. Tijdens de studiedag zal de familie Papen uitleggen waarom zij voor zo’n unieke leefomgeving hebben gekozen.

Verschillende sprekers zullen tijdens het evenement ingaan op verschillende aspecten van de geitenhouderij. Zo komen we meer te weten over dierenwelzijn met betrekking tot de leefomgeving van de geit, is er aandacht voor ammoniakreductie en komen duurzaamheid en energie aan bod.

Als abonnee van het Vakblad Geitenhouderij kunt u het evenement bijwonen tegen een sterk gereduceerd tarief van €29,- (excl. BTW) in plaats van €129,- (excl. BTW). Tickets zijn hier verkrijgbaar.

Het evenement wordt georganiseerd door het Vakblad Geitenhouderij en mede mogelijk gemaakt door SAC Milking, Agrifirm, Geitenbelang en Sieplo.

Voor het eerst zijn dit jaar cijfers uit de geitensector opgenomen in het rapport dat de Autoriteit Diergeneesmiddelen (SDa) jaarlijks uitbrengt over antibioticagebruik in de veehouderij. De gebruikscijfers op geitenbedrijven liggen in lijn met de verwachting, zegt Dick Heederik, een van de sprekers tijdens Melken voor Morgen Geitenhouderij.

Heederik is voorzitter van het expertpanel van SDa. Hij geeft aan dat er geen reden is tot ongerustheid over de gebruikscijfers in de geitenhouderij. “We verwachtten een beeld dat we ook bij melkvee zien. Een sector die voorzichtig is met het antibioticagebruik, omdat ze een direct consumptieproduct maken. En inderdaad is het gebruik in de geitenhouderij ook laag.”

In zijn presentatie zal Heederik gebruikscijfers laten zien, en bespreken hoe de SDa hier tegenaan kijkt. Ook zal hij de manier van werken van de Autoriteit nader toelichten.

Gerrit Koop is in het verleden al bij meerdere onderzoeken rondom uiergezondheid bij geiten betrokken geweest en heeft daarin al veel duidelijkheid gebracht. Maar er was nog geen antwoord op de vraag hoe het komt dat het kiemgetal rondom het lammerseizoen op sommige bedrijven zo hoog is. Tijdens Melken voor Morgen maakt Gerrit Koop, universitair docent bij de Faculteit Diergeneeskunde, ons deelgenoot van de resultaten van het onderzoek hiernaar.

Het kiemgetal van individuele geiten kan rondom het lammeren uitzonderlijk hoog worden. In het uitgebreide onderzoek werden verschillende hypotheses getoetst. De oorzaak van deze piek in het kiemgetal blijkt niet te liggen in de geijkte factoren als (reinheid van) de melkmachine of hygiënisch werken. Wel ontdekten de onderzoekers een link met celgetal.

Hoe dit in elkaar zit, gaat Koop toelichten in zijn presentatie. Ook vertelt hij hoe je het beste aan uiergezondheid kunt werken.

Elke geitenhouder zal misschien wel gesekst sperma willen inzetten, maar kan dat straks? En welke gevolgen heeft dat? Spreker Dirk-Jan van Horssen van Goat Improvement Company (GIC) stelt dit aan de orde tijdens de studiedag Melken voor Morgen Geitenhouderij.

Het is mogelijk om bokkensperma te seksen, en in Frankrijk wordt dat ook al ingezet. In Nederland worden er proeven gedaan met gesekst sperma, maar is het op dit moment nog niet praktijkrijp. Een van de bedrijven die daarmee bezig is, is GIC. Vlak voor 29 september worden de eerste lammetjes in zo’n proef geboren. Van Horssen zal op die dag vertellen over de resultaten.

Ook gaat de ondernemer in op de verschillen in de wereld rondom het inzetten van gesekst sperma. En vertelt hij over de gevolgen: er zullen minder bokken worden geboren en je kunt strakker selecteren binnen je dieren, maar heeft het gebruik van gesekst sperma alleen maar voordelen?

Stikstof verminderen en andere emissies reduceren is belangrijk, omdat het moet. Maar wat kunnen geitenhouders hierin doen? Eric van den Hengel, voorzitter van de stichting I-Vee, is spreker tijdens de studiedag Melken voor Morgen voor de geitenhouderij en zal hier antwoord op geven.

Om zijn verhaal wat praktisch te maken zal Van den Hengel ingaan op de innovatieve emissiereducerende projecten die groen licht kregen van de Subsidiemodules brongerichte verduurzaming stal- en managementmaatregelen (Sbv). Hij kan daar ook beelden van laten zien. “Welke projecten kregen subsidie en wat zegt dat over de richting van ontwikkeling die de overheid daarmee aangeeft? En wat kunnen geitenhouders daar vervolgens mee.”

Van den Hengel raadt in zijn presentatie aan om niet alleen naar oplossingen voor stikstofreductie te zoeken, maar breder te kijken. “Want als de overheid over een paar jaar zou stellen dat broeikasgassen als methaan fors minder mogen worden uitgestoten, moet je dus misschien weer investeren. En ik zie die focus op broeikasgassen wel gebeuren. Beter zou misschien zijn om systemen en houderijen te bedenken waarin dit allemaal al wordt meegenomen.” Daarbij zou de geitenhouderij best ook naar oplossingen in andere sectoren kunnen kijken, denkt Van den Hengel.

Eric van den Hengel over emissies reduceren

Eric van den Hengel (voorzitter stichting I-VEE en projectleider van De Groene Munt) vertelt over de te leveren bijdrage aan het terugdringen van emissies van ammoniak en broeikasgassen. Stichting I-VEE ondersteunt de innovatie op dit vlak met het opdoen, verzamelen en delen van kennis. I-VEE kent de problematiek, kent de regelgeving rond emissie van ammoniak en kent de rol van de geitenhouder hierin. 

Hoe zit het nu eigenlijk? Waarom is reductie van stikstof (ammoniak)-emissies nodig? Emissie, depositie, omgevingswet, natuurbeschermingswet, Regeling ammoniak en veehouderij, kritische depositiewaarde. Wat betekenen die termen? En waar ontwikkelt de regelgeving op bedrijfsniveau zich naar toe? En waar liggen de kansen? In welke richting wordt geïnnoveerd? En hoe ziet het perspectief van de emissie-regelgeving eruit? 

Dick Heederik over antibioticagebruik

Geitenhouders en dierenartsen hebben sinds april 2021 de wettelijke plicht om het antibioticagebruik bij geiten te registreren in een aangewezen database. Dick Heederik, hoogleraar aan de faculteit Diergeneeskunde en voorzitter van het SDa-expertpanel zal spreken over de analyse van de verbruikscijfers op sectorniveau en rapporteert over het gemiddelde gebruik en de spreiding tussen bedrijven en dierenartsen.

Gerrit Koop over kiemgetal: bacteriën vanuit de darm naar de melk

Een onderzoek uitgevoerd door de Universiteit Utrecht in samenwerking met Wageningen Bioveterinary Research, toonde aan dat er voeding-gerelateerde risicofactoren bestaan voor een hoog kiemgetal op bedrijfsniveau. Waardoor worden de verschillen in kiemgetal tussen geiten en tussen bedrijven veroorzaakt? Gerrit Koop zal er tijdens Melken voor Morgen Geitenhouderij meer over vertellen.

Dirk-Jan van Horssen over gesekst sperma

Sinds dit jaar is er een Franse ki-organisatie die gesekst bokkensperma aanbiedt. De techniek is er, ook bokkensperma kan gesorteerd worden op sekse, maar werkt het al in de praktijk? Op 29 september is meer bekend  over praktijkproeven met gesekst sperma in Nederland.
Dirk-Jan van Horssen van Goat Improvement Company zal vertellen over zijn bevindingen.

Dirk-Jan van Horssen heeft de bachelor HAS dier- en veehouderij afgerond en is afgestudeerd middels het traject topklas ondernemen. Na de HAS is Van Horssen gaan werken voor Topigs Norsvin als manager voor de KI-stations van Topigs Norsvin in Noord Nederland. 

Momenteel werkt hij als salesmanager voor Goat Improvement Company (GIC), waar hij ook oprichter en gedeeltelijk eigenaar van is. Voor deze baan reist Van Horssen veel om handel te zoeken en te verkopen. Met GIC willen de oprichters met vers bloed en een sterk en uniek fokprogramma geitenboeren in Nederland ondersteunen met hun fokkerij. Op dit moment werkt GIC op 3 continenten samen met 19 melkgeitenhouders. 

Dagvoorzitter Wilma Wolters

Net als in 2021 zal de dag worden geleid door vakblad Geitenhouderij redacteur Wilma Wolters.

Melken voor Morgen vindt plaats bij evenementenlocatie De Boerinn in Kamerik.

Vraagt u zich in deze roerige tijden wel eens af hoe uw bedrijf er over tien jaar uit zal zien? Tijdens het evenement Melken voor Morgen op Donderdag 29 september 2022 beantwoorden vier sprekers uw vragen over de toekomst van de melkveehouderij.

De volgende onderwerpen zullen worden behandeld:

• Gesekst sperma
• Emissies reduceren
• Kiemgetal: bacteriën vanuit de darm naar de melk
• Antibioticagebruik

Melken voor Morgen is een initiatief van Vakblad Geitenhouderij